Skip to main content
Regeerakkoord Sectie

2.2.5 Curatieve maatregelen voor de meest kwetsbare doelgroepen Armoede is beter te voorkomen dan te genezen, het stimuleren van de zelfredzaamheid staat dan ook voorop in onze aanpak. Tegelijk zorgen we ervoor dat mensen in armoede kunnen partici-peren aan de samenleving. Deze preventieve en structurele aanpak van armoede is een belang-rijke opdracht voor de betrokken beleids domeinen zoals werk, onderwijs, wonen en welzijn,... Daarnaast is er nood aan een aantal curatieve maatregelen voor bepaalde doelgroepen: Een sterk activeringsbeleid vormt de belangrijkste hefboom om ervoor te zorgen dat mensen niet in armoede terecht komen of er uitraken. Daarom zetten we in op een aanklampend activeringsbeleid met een begeleiding op maat, waarbij iedereen voor wie dit mogelijk is ook verantwoordelijk is om de nodige stappen te zetten. In het hoofdstuk werk en sociale economie worden hiervoor een aantal concrete maatregelen voorgesteld, zoals de gemeen-schapsdienst na maximaal 2 jaar werkloos-heid en de uitrol van individueel en collec-tief maatwerk in de sociale economie. In een versterkte samenwerking tussen VDAB en de lokale besturen volgt elke leefloon-gerechtigde een verplicht traject op maat met een uitdrukkelijke toets op hun werkbereid-heid en waar toepasselijk gemeenschaps-dienst, bv. in het kader van het Geïndivi dua li-seerd Plan voor Maatschappelijke Integratie (GPMI). We voorzien in de autonomie van lokale besturen om consequent sancties toe te passen op leefloongerechtigden die hun medewerking hieraan weigeren en pleiten voor meer positieve financiële prikkels voor lokale besturen die inzetten op activering en integratie van leefloongerechtigden. VDAB en lokale besturen nemen – elk vanuit de eigen opdracht – de regie van deze trajecten voor leefloongerechtigden op. Voor wie geen eigen woning bezit is het betalen van de maandelijkse huur vaak de grootste uitdaging om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen. Daarom worden in het hoofdstuk wonen een aantal maatregelen genomen om de sociale en private huur-markt verder te versterken. Zo worden lokale sociale huisvestings-maatschappijen beter ondersteund vanuit de Vlaamse overheid, volgen we gemeenten op die onvoldoende inspanningen leveren voor het bereiken van het bindend sociaal objectief, en worden bijkomende middelen vrijgemaakt om aangepaste sociale woningen te bouwen voor mensen met een beperking en ouderen. Kinderen in armoede help je door het gehele gezin te ondersteunen. Via de lokale gezinscoach ondersteunen we het gehele gezin. Daarnaast zorgen we waar mogelijk voor een automatische toekenning van rechten, in de 1e plaats voor wie er het meest nood aan heeft. In het Groeipakket voorzien we voor elk kind een basisbedrag en een selectieve participatietoeslag, met een sociale toeslag voor gezinnen met een laag inkomen. De verbrede inzet van de sociale toeslagen en de versterkte inzet van de selectieve partici-patietoeslagen zorgt ervoor dat aanzienlijk meer kwetsbare gezinnen gericht bereikt worden. Het Groeipakket vormt zo een belangrijk instrument in de strijd tegen kinderarmoede. We sporen lokale besturen aan om tussen te komen in een passende vrijetijdsbeste-ding voor kinderen die anders onbereikbaar zouden zijn, onder meer met de middelen van het Fonds Vrijetijdsparticipatie. We vragen scholen om actief aan kosten-beheersing te doen door aan het begin van het schooljaar een kostenraming mee te geven en in dialoog te treden met ouders met betalingsmoeilijkheden. De lokale gezinscoach kan hierbij een belangrijke rol spelen. De financiële impact van het overlijden van de partner of gezondheidsproblemen beletten vaak een onbezorgde oude dag voor onze ouderen. We houden ook de kostprijs in de woonzorgcentra onder controle door voorzieningen te stimuleren extra middelen aan te wenden voor zowel extra personeel als een verlaging van de dagprijs. We verhogen de controle op dagprijsverhogingen in de woonzorgcentra en versterken de zorgbudgetten met het oog op een betere betaalbaarheid van de factuur van het woonzorgcentrum. Bij het zorgbudget voor zorgbehoevende ouderen (vroeger THAB) maken we de verschillende budgetcategorieën meer op maat van kwetsbare ouderen. De Vlaamse regering zal er tevens over waken dat het zorgbudget voor ouderen optimaal ten goede komt aan mensen met een beperkte zelfredzaamheid en een beperkt inkomen. Mensen in armoede nemen vaak minder deel aan activiteiten in de gemeenschap, op school, in de buurt. Door hun deelname aan het verengingsleven en vrijwilligerswerk te stimuleren doorbreken we de eenzaam-heid en het sociale isolement van mensen in armoede. In het kader van schuldbemiddeling, budget begeleiding en budgetbeheer zetten we in de begeleiding sterker in op zelf-redzaamheid. Om verdere schuldopbouw te voorkomen sluiten we protocols met de nationale kamer van de gerechtsdeurwaar-ders en zorgen we voor de mogelijkheid van een betere gegevensuitwisseling van lokale besturen en CAW’s met nutsvoorzieningen, telecomoperatoren en kredietinstellingen. Om kinderen in precaire gezinssituaties te helpen en wanneer in voorkomend geval ouders niet zijn ingegaan op een voorstel van budgetbegeleiding, kan één van de mogelijke hefbomen zijn om het tijdelijke beheer van de gezinsbijslag, PVF en andere middelen die ter beschikking worden gesteld voor de ontwikkeling van het kind en ondersteuning van het gezin tijdelijk toe te wijzen aan een derde indien de ouders dit niet kunnen, op voorwaarde dat dit op een juridisch sluitende wijze kan gebeuren. We stimuleren de financiële en digitale geletterdheid: preventief door dit op te nemen in de opleiding basisgeletterdheid in Basiseducatie, maar ook wanneer hulp bij een lokaal bestuur wordt aangevraagd. We gaan na hoe het gesteld is met financiële geletterdheid en voorzien in begeleiding rond de te verwachten kosten en uitgaven. We zetten verder in op de aanpak van dak- en thuisloosheid. We besteden hierbij aandacht aan het hele continuüm van preventie tot en met intensieve begeleiding zoals in projecten als Housing First voor verslaafde daklozen met een multi-proble-matiek, met als principiële voorwaarde het aanvaarden van een gepaste begeleiding vanuit de hulpverlening. Samen met het beleidsdomein Welzijn nemen we maatregelen om diverse moge-lijke verslavingsproblemen vroegtijdig te detecteren en in latere fases ook effectief aan te pakken. We ondersteunen een specifiek en afge-stemd woonbeleid voor bijzondere doel-groepen. Lokale besturen kunnen des -gewenst het initiatief nemen om regionaal af te stemmen over de realisatie van een aanbod van duurzame woonoplossingen. We voorkomen het risico op energie- armoede via de uitrol van de digitale watermeter, het stimuleren van dakisolatie, hoogrendementsglas, isolatie van spouw-muren, enz. Om te voorkomen dat zelfstandigen na een faillissement in armoede terecht komen zorgen we voor een aangepaste begeleiding. We stimuleren duurzaam voedselgebruik. Voedseloverschotten (uit de handel/horeca, veilingen, etc.) worden via de meest optimale verdeelkanalen verzameld en bezorgd aan mensen die financieel kwetsbaar zijn of in armoede(risico) leven. Alleenstaanden en alleenstaande ouders lopen vaak een hoog risico op armoede. Daarom onderzoeken we in diverse relevante beleidsdomeinen zoals wonen en fiscaliteit of nieuwe of bestaande beleidsmaatregelen niet onterecht nadelig uitvallen voor alleenstaanden. Gezondheidsongelijkheid is een belangrijk aandachtspunt in de strijd tegen armoede. We zorgen er voor dat mensen in armoede kunnen kiezen voor een gezonde levensstijl en toetsen onze gezondheidsdoelstellingen systematisch op hun impact op armoede.

Beoordeling van de Nakoming van Regeringsbeloften in het Regeerakkoord over Armoedebestrijding

Het regeerakkoord heeft bijzondere aandacht besteed aan het voorkomen en cureren van armoede, met curatieve maatregelen die gericht zijn op het stimuleren van zelfredzaamheid en participatie aan de samenleving. Hieronder volgt een samenvatting op hoog niveau van hoe de regering deze beloften heeft nageleefd op het gebied van curatieve maatregelen voor de meest kwetsbare doelgroepen, gebaseerd op de verstrekte beslissingen.

Armoedebestrijdingsbeleid en Armoedepreventie​

  1. Energiearmoede: De acties uit de Visienota 'Energiearmoede 2025' richten zich op het verhogen van energie-efficiëntie om energiearmoede aan te pakken [0].

  2. Actieplan Armoedebestrijding: Het goedgekeurde Vlaams Actieplan Armoedebestrijding 2020-2024 illustreert de lange termijn planning van armoedepreventie- en bestrijdingsmaatregelen [1][2].

  3. Steun voor kwetsbare groepen tijdens COVID-19: Eenmalige subsidieverlening leverde financiële steun voor kwetsbare groepen tijdens de pandemie [3][4].

  4. Vrijheidsbeperkende Maatregelen: Het project van SAM vzw om vrijheidsbeperkende maatregelen te vermijden in de jeugdhulp en geestelijke gezondheidszorg draagt bij aan de bescherming van jongeren in armoede [5][6].

Werk en Activering​

  1. Lokaal Activeringspact: Activeringsbeleid wordt gestimuleerd via subsidies aan lokale besturen [7][8].

  2. Maatwerk bij individuele inschakeling: Gericht op de verbetering van arbeidskansen voor personen met een arbeidsbeperking [9][8].

  3. Sociale economie: Aanmoedigen van arbeidsmatige activiteiten voor de meest kwetsbare personen [10][11][12].

  4. Doelgroepvermindering voor oudere werknemers: De regering heeft acties ondernomen om de financiële lasten van werkgevers te verlichten bij het aanwerven of aanhouden van oudere werknemers [13][14].

Ondersteuning op verscheidene levensgebieden​

  1. Woonzorg: Door subsidies en beleidsaanpassingen wordt getracht de betaalbaarheid van woonzorgcentra te garanderen [15][16][17][18].

  2. Gezinsbeleid: Onder andere de integratie van het Groeipakket en ondersteuningstoeslag en verbeterde subsidies voor vernieuwende gezinsondersteuningsprojecten [19][20][21].

  3. Digitale Geletterdheid: Projectsubsidies stimuleren de digitale inclusie, belangrijk voor het doorbreken van de armoedecyclus [22].

  4. Forensische Begeleiding: Preventie van delinquent gedrag bij jongeren en jongvolwassenen met (vermoeden van) beperkingen voorkomt mogelijke vervallen in armoede [23].

Al met al heeft de regering een reeks maatregelen genomen die aansluiten bij het regeerakkoord. Het is echter belangrijk op te merken dat niet op elk gebied uitputtend bewijs is geleverd van de realisatie van alle plannen, hetgeen de wijze van monitoring of de doorlooptijd van de maatregelen kan weerspiegelen.

Details

Referenties [0] : (2021-12-10) Visienota 'Energiearmoede 2025'

[1] : (2020-09-25) Vlaams Actieplan Armoedebestrijding 2020-2024

[[2]] : (2020-03-20)

[3] : (2020-07-10) COVID-19: Subsidie consumptiebudget kwetsbare doelgroepen

[4] : (2021-04-30) Plan Vlaamse Veerkracht: versterking mentaal welzijn via acties 'Zorgzame Buurten'

[5] : (2022-11-25) SAM vzw: subsidie project 'Omgaan met vrijheidsbeperkende maatregelen' in de residentiële brede jeugdhulp en de residentiële geestelijke gezondheidszorg

[6] : (2020-06-19) Decreet dringende maatregelen armoedebestrijding COVID-19

[7] : (2023-07-14) Oproep ‘Lokaal Activeringspact’ leefloongerechtigden

[8] : (2021-11-12) Decreet Maatwerk bij individuele inschakeling

[9] : (2021-07-02) Decreet Maatwerk bij individuele inschakeling

[10] : (2020-10-16) Sociale economie: activeringstrajecten en arbeidsmatige activiteiten

[11] : (2021-01-08) Wijziging uitvoeringsbesluiten decreet over sociale werkplaatsen en decreet over de werk- en zorgtrajecten: activeringstrajecten en arbeidsmatige activiteiten

[12] : (2022-01-28) VIA6: preventieve gezinsondersteuning en adoptie

[13] : (2021-11-12) Doelgroepverminderingen sociale zekerheidsbijdragen en aanwervingsincentives voor langdurig werkzoekenden

[14] : (2022-12-23) Doelgroepvermindering voor personen zonder recente, duurzame werkervaring en voor oudere werknemers: wijzigingsbesluit

[15] : (2022-04-22) Wijziging decreet toelagen in het gezinsbeleid: Invoering ondersteuningstoeslag

[16] : (2021-01-22) Financiering vernieuwend aanbod preventieve gezinsondersteuning

[17] : (2023-02-17) Diensten gezinszorg: compensatie verlies subsidies

[18] : (2023-11-10) Vlaamse sociale bescherming: integratie initiatieven beschut wonen, multidisciplinaire begeleidingsequipes palliatieve verzorging en rolstoeladviesteams

[19] : (2022-01-21) Wijziging decreet toelagen in het gezinsbeleid: Invoering ondersteuningstoeslag

[20] : (2021-07-09) Wijziging decreet toelagen in het gezinsbeleid: Invoering ondersteuningstoeslag

[21] : (2021-12-17) VIA6: preventieve gezinsondersteuning en adoptie

[22] : (2022-01-21) Vastleggen maatschappelijke uitdagingen in het kader van projectsubsidies sociaal-cultureel volwassenenwerk

[23] : (2021-12-17) Subsidie preventieve forensische begeleiding ter preventie van delinquent gedrag van jongeren en jongvolwassenen met (vermoeden van) beperkingen