Uitvoering Regeerakkoord: Controle op de Implementatie van het Decreet Jeugddelinquentie
De Vlaamse regering heeft zich via het regeerakkoord verbonden aan de implementatie van het decreet betreffende het jeugddelinquentierecht. Hieronder volgt een overzicht van de relevante besluitvorming en in hoeverre deze overeenkomen met de doelstellingen en beloften uit het regeerakkoord.
Regeerakkoord Sectie
3.2.1 Implementatie van het Decreet Jeugddelinquentie De 6de staatshervorming maakte Vlaanderen bevoegd voor het bepalen van de aard van de maatregelen voor minderjarigen die delicten plegen, de spelregels inzake de vroegere federale gesloten jeugdinstellingen en de uithandengeving. Het decreet m.b.t. het jeugddelinquentierecht is de Vlaamse invulling van deze bevoegdheden. Centraal staat de verantwoordelijkheid van de jongere. We houden rekening met de ernst van de feiten en de maturiteit van de jongere en versterken de rol van de opvoedingsverantwoordelijken. De basisgedachte is dat de minderjarige pleger van een jeugddelict geresponsabiliseerd wordt en zelf oplossingen aanreikt voor het herstellen van de veroorzaakte schade. Het slachtoffer krijgt hierbij een prominente plaats. Tot slot leggen we de nadruk op het versterken van de ouderlijke verantwoordelijkheid. De minister bevoegd voor Welzijn staat in voor de financiering, erkenning en toezicht op de private en publieke organisaties die het aanbod in het kader van Integrale Jeugdhulp en het jeugddelinquentierecht organiseren. De Vlaamse minister bevoegd voor Justitie en Handhaving zal mee toezien op de realisatie van de benodigde capaciteit in het kader van het decreet Jeugddelinquentie recht, alsook de uitvoering van de andere maatregelen bewaken. De minister bevoegd voor Justitie en Hand having organiseert o.m. de elektronische monitoring zoals voorzien in het decreet op jeugddelinquentie en zal ook een interventie-databank creëren die toelaat om de effectivi-teit van opgelegde maat regelen te meten, longitudinale studies uit te voeren en de nodige beleidsconclusies hieraan vast te knopen. Om over de nodige data te be schikken is de medewerking van de federale overheid en lokale overheid onontbeerlijk. De minister bevoegd voor Justitie en Hand-having neemt bijkomende acties in het kader van minderjarige veelplegers. Hij dringt bij de opmaak van de nieuwe Kadernota Integrale Veiligheid aan op de systematische opvolging van deze doelgroep. Door innovatie, bijsturing van interventies en samenwerking tussen welzijn, politionele diensten en justitiële actoren dringen we de hoge recidivegraad terug en pakken we het gevoel van straffeloosheid aan. Wanneer er sprake is van delinquent gedrag, mede als gevolg van een verontrus-tende thuissituatie, voorzien we in een integrale ketenaanpak in overleg met de bevoegde instanties. We werken aan casus-overleg waarbij de deelnemers gegevens met elkaar kunnen delen ondanks hun beroepsgeheim, teneinde tot een gezamen-lijke en integrale aanpak te komen die reeds succesvol wordt toegepast in enkele steden. Op die manier kan een globaal beeld van de minderjarige worden gevormd door het samenleggen van de relevante informatie van onder meer welzijns- , onderwijs- , politionele en lokale partners. Dit maakt een afgestemde, geïntegreerde aanpak mogelijk waarbij zowel het voor-komen van nieuwe feiten als het welzijn van de minderjarige centraal staan. De in- en uitstroom van de gemeenschaps-instellingen brengen we helder in kaart zodat er snel kan ingespeeld worden op eventuele capaciteitsproblemen. We waken over de uitrol van de renovatie en uitbrei-ding en sturen bij waar nodig. Het Vlaams detentiecentrum in Tongeren sluit deze regeerperiode definitief de deuren. Bijzondere aandacht gaat uit naar de overgang van minderjarigheid naar meer-derjarigheid zodat een adequate opvolging van de jongvolwassene gewaarborgd blijft.
Gesloten oriëntatie en begeleiding van jeugddelinquenten
Belofte
Het regeerakkoord stelt dat er een aanpak op maat moet komen, waarbij de verantwoordelijkheid van de jongere centraal staat. De jongere moet gestimuleerd worden tot het aanreiken van oplossingen om de schade te herstellen. De regering legt de nadruk op het versterken van de ouderlijke verantwoordelijkheid, waarbij onder meer de financiering en het toezicht op de instellingen die de Integrale Jeugdhulp bieden, verzekerd worden.
Uitvoering
- Besluiten [0] en [1] tonen aan dat er een gedifferentieerd systeem is voor plaatsing in gesloten gemeenschapsinstellingen, startend met een gesloten oriëntatie, wat strookt met de multidisciplinaire en geïndividualiseerde aanpak van de jeugddelinquentierecht.
- Beslissingen [2], [3], [4] en [5] implementeren de fase van gesloten oriëntatie en gesloten begeleiding, wat rechtstreeks verband houdt met de aangekondigde versterking van de gemeenschapsinstellingen.
- Wijzigingsdecreten [6], [7] en [8] hebben betrekking op de aanpassingen na het arrest van het Grondwettelijk Hof, wat wijst op de bereidheid om conform de wettelijke richtlijnen te handelen en de gestelde voorwaarden na te leven.
Verhoging van de Capaciteit en Overgangsmaatregelen
Belofte
Er wordt specifieke aandacht besteed aan het oplossen van capaciteitsproblemen in gemeenschapsinstellingen en aan de uitbreiding en renovatie van deze voorzieningen.
Uitvoering
- Besluiten [9] en [10] wijzen op een temporisering van de inwerkingtreding van fase 2 om de nodige randvoorwaarden te realiseren, wat het streven naar voldoende capaciteit onderstreept.
- De sluiting van het Vlaams detentiecentrum in Tongeren en voorbereidingen voor de overgang van minderjarigheid naar meerderjarigheid worden in acht genomen [0][11][12][13].
Digitalisering en monitoring
Belofte
Het regeerakkoord benadrukt het belang van het meten van de effectiviteit van maatregelen en het uitvoeren van longitudinale studies.
Uitvoering
- Het uitvoeringsbesluit [14] en decreet [15] implementeren een vernieuwd jeugd- en kinderrechtenbeleid, wat mogelijk bijdraagt aan de monitoringaspecten.
- Besluit [16] betreffende het gebruik van videoconferentie kan gezien worden als een onderdeel van de digitaliseringsinzet van de regering.
Conclusie
De Vlaamse regering lijkt, binnen het kader van de beslissingen die genomen zijn, vastberaden om de beloften uit het regeerakkoord na te komen met betrekking tot het jeugddelinquentierecht. De uitvoeringsbesluiten en wijzigingsdecreten die zijn aangenomen bevatten elementen die in lijn liggen met het uitgangspunt van responsabilisering, begeleiding, en monitoring van jeugddelinquenten. De aanpak wordt bijgestuurd waar nodig, zoals blijkt uit wijzigingen na gerechtelijke uitspraken [6][7][8], en men toont toewijding aan zowel de capaciteitsuitbreiding als de digitalisering en monitoring.
Details
Referenties
[0] : (2022-09-16) Uitvoeringsbesluit decreet Jeugddelinquentie: Organisatie afdelingen gesloten oriëntatie en gesloten begeleiding[1] : (2022-07-15) Uitvoeringsbesluit decreet Jeugddelinquentie: Organisatie afdelingen gesloten oriëntatie en gesloten begeleiding
[2] : (2022-03-25) Inwerkingtreding van de gesloten oriëntatie en de gesloten begeleiding in de gemeenschapsinstellingen
[3] : (2023-06-02) Wijziging decreet rechtspositie minderjarige in de integrale jeugdhulp
[4] : (2023-10-13) Wijziging decreet rechtspositie minderjarige in de integrale jeugdhulp
[5] : (2021-12-17) Inwerkingtreding van de gesloten oriëntatie en de gesloten begeleiding in de gemeenschapsinstellingen
[6] : (2021-06-04) Wijzigingsdecreet jeugddelinquentierecht: Langdurige gesloten begeleiding
[7] : (2021-03-19) Wijzigingsdecreet jeugddelinquentierecht: Langdurige gesloten begeleiding
[8] : (2021-11-19) Wijzigingsdecreet jeugddelinquentierecht: Langdurige gesloten begeleiding
[9] : (2022-06-10) Inwerkingtreding van de gesloten oriëntatie en de gesloten begeleiding in de gemeenschapsinstellingen
[10] : (2022-07-15) Decreet inwerkingtreding gesloten oriëntatie en gesloten begeleiding gemeenschapsinstellingen
[11] : (2023-10-13) Wijziging decreet Jeugddelinquentierecht: opheffing leeftijdsgrens en mogelijkheid elektronische monitoring in de fase van de voorlopige rechtspleging
[12] : (2023-07-07) Wijziging decreet Jeugddelinquentierecht: opheffing leeftijdsgrens en mogelijkheid elektronische monitoring in de fase van de voorlopige rechtspleging
[13] : (2020-02-21) Continuering overloopcapaciteit detentiecentrum De Wijngaard Tongeren
[14] : (2020-09-25) Uitvoeringsbesluit decreet jeugd- en kinderrechtenbeleid
[15] : (2020-07-17) Decreet jeugddeliquentierecht - voorbereidende rechtspleging
[16] : (2020-07-17) Gebruik videoconferentie verschijning voor jeugdrechtbank minderjarige verdachten en delictplegers