Uitvoering van het Regeerakkoord: Omgevingshandhavingsbeleid

Regeerakkoord Sectie

2.6 Een geïntegreerd, innovatief, risico-gebaseerd en slagkrachtig omgevingshandhavingsbeleid Een goed handhavingsbeleid is een essentieel sluitstuk van een geloofwaardig omgevingsbeleid. We geven prioriteit aan het opsporen van onver-gunde activiteiten, de grootste risico’s of de inbreuken met de grootste milieugevolgen. We ontwikkelen een methodologie voor risico– analyse die een basis vormt voor het actualiseren en stroomlijnen van de beleidslijnen en priori-teiten voor handhaving ruimtelijke ordening en milieu en voor het opstellen van een strategisch meerjarenhandhavings-programma. Handhaving ondersteunt de realisatie van het omgevings– beleid. Doelgerichte naleving staat centraal: het eerste doel van de handhaving is niet de sanctionering van overtredingen, maar wel de naleving van de regelgeving bevorderen zodat de milieuperfor-mantie toeneemt zonder te moeten sanctioneren (compliance promotion). Hierdoor evolueren we van een repressieve naar een meer preventieve aanpak. Een geïntegreerde handhaving situeert zich niet louter op Vlaamse niveau maar ook ten aanzien van andere (handhavings)actoren. Deze wordt gebaseerd op programmatische handhaving die coherent en complementair is met de rol van andere (handhavings)actoren. We verbeteren de handhaving van de omgevingsregelgeving door een integrerende en verbindende samenwerking op te zetten met alle betrokken actoren: natuurin-spectie, omgevingsambtenaren, politie, bos- en veldwachters, GAS-ambtenaren en het openbaar ministerie. We bouwen verder aan een duidelijke taakafbake-ning met andere (handhavings)actoren en aan een constructieve en structurele ondersteuning van lokale besturen uitgaand van het subsidiari-teitsprincipe. Een minimum aan beleidskaders garandeert en faciliteert een planmatige en performante (boven)lokale handhaving. Omdat de steden en gemeenten steeds meer taken toegewezen krijgen voor de handhaving van decreten, zal de Vlaamse regering de opbrengsten van de door de lokale besturen uitgevoerde handhaving van Vlaamse regels rechtstreeks bij de lokale besturen laten terecht-komen. Een doorgedreven digitalisering van de dienstver-lening en gedeelde kwalitatieve informatie en data komt een performante omgevingshandha-ving ten goede. We ontwikkelen en implemen-teren een omgevingshandhavingsmonitor die kwantitatieve en kwalitatieve informatie oplevert en toelaat inzicht te verwerven over de impact van handhaving en hoe deze impact werd gereali-seerd. De uitvoerende taak van de VHRM hevelen we over naar het departement Omgeving. We onder-zoeken hoe en waar we beleidsadvies van de VHRM en het forum voor handhavers best wordt georganiseerd. We leggen de advies- en beleid-staken en de organisatie van het forum voor handhavers bij de Omgevingsraad en hevelen de uitvoerende taken over naar het departement Omgeving. We evalueren het statuut van Bijzondere Veldwachter in functie van de actuele noden en evoluties op het terrein.

Samenvatting van Regeringsbeslissingen

Op basis van het regeerakkoord en de opvolgende regeringsbesluiten kan worden geconcludeerd dat de Vlaamse Regering inspanningen heeft geleverd om haar beloften uit het regeerakkoord op het vlak van een geïntegreerd, innovatief en slagkrachtig omgevingshandhavingsbeleid waar te maken. De acties bevatten onder andere de vaststelling van het omgevingshandhavingsprogramma, optimalisatie van de omgevingshandhaving, digitalisering en technologische vooruitgang in de handhavingspraktijk, en de hervorming van de handhavingsstructuur. Speerpunten zoals het streven naar een methodologie voor risicoanalyse, compliance promotion en een preventieve aanpak worden hierin herkend.

Beslissingen en hun relatie tot het Regeerakkoord

• Omgevingshandhavingsprogramma:

  • De vaststelling van het omgevingshandhavingsprogramma bevat strategische en operationele beleidsdoelstellingen [0][1], dit sluit aan bij het regeerakkoord over het opstellen van een strategisch meerjarenhandhavingsprogramma.

• Optimalisatie van de omgevingshandhaving:

  • Een reeks voorontwerpen van decreet [2][3][4][5] voor de optimalisatie van omgevingshandhaving, welke voorziet in efficiëntere toepassing en handhavingsmogelijkheden, draagt bij aan het voornemen in het regeerakkoord om de handhaving te verbeteren.

• Digitalisering van de dienstverlening:

  • Het digitale aspect wordt aangeduid met de ontwikkeling van het Vlaams Handhavingsplatform (VHP) [6][7][8][9] en financiering voor de digitalisering van het Omgevingsloket [10].

• Restructurering van de handhavingsstructuur:

  • Het overdragen van taken van de Vlaamse Hoge Handhavingsraad voor Ruimte en Milieu (VHRM) naar het departement Omgeving [11][12][13][14] en de oprichting van het Agentschap Justitie en Handhaving [15][16] zijn conform aan de doelen gesteld in het regeerakkoord.

• Implementatie van het kaderdecreet en adviesorganen:

  • De goedkeuring van het kaderdecreet voor Vlaamse handhaving [17][18][19][20] en aanpassingen in de handhaving regelgeving richten zich op de structurele ondersteuning en taakafbakening zoals genoemd in het regeerakkoord.

• Financiering lokale besturen:

  • De beslissing om opbrengsten van lokale handhaving van Vlaamse regelgeving rechtstreeks naar lokale besturen te laten gaan, sluit aan bij de bedoeling om lokale besturen te ondersteunen [21].

Conclusie

Uit de verstrekte documenten blijkt dat Vlaamse Regering maatregelen heeft genomen die de doelstellingen uit het regeerakkoord reflecteren. Er is op verschillende vlakken vooruitgang gemaakt zoals in de structuur, methodologie, strategie, en samenwerking voor omgevingshandhaving. Hierbij is er ook aandacht voor digitale ontwikkeling, wat een belangrijk onderdeel vormt van het moderne omgevingshandhavingsbeleid. Met de implementatie van deze beslissingsdocumenten toont de Vlaamse Regering aan dat zij haar beloftes uit het regeerakkoord actief nakomt, hoewel het niet uit de documenten blijkt in welke mate alle voornemens volledig gerealiseerd zijn.

Details

Referenties

[0] : (2022-10-21) Omgevingshandhavingsprogramma

[1] : (2022-12-16) Omgevingshandhavingsprogramma

[2] : (2022-09-02) Voorontwerp van decreet over de optimalisatie van de omgevingshandhaving

[3] : (2022-05-13) Voorontwerp van decreet over de optimalisatie van de omgevingshandhaving

[4] : (2023-05-26) Implementatie Kaderdecreet Vlaamse Handhaving: wijziging diverse decreten

[5] : (2023-03-17) Implementatie Kaderdecreet Vlaamse Handhaving: wijziging diverse decreten

[6] : (2023-07-14) Aansluitingen Handhavingsplatform

[7] : (2023-11-17) Aansluitingen Handhavingsplatform: gefaseerde uitrol

[[8]] : (2020-04-03)

[9] : (2023-10-06) Aansluitingen Handhavingsplatform: gefaseerde uitrol

[10] : (2021-04-23) Plan Vlaamse Veerkracht: Omgevingsloket - digitalisering inzageloket en omgevingscheck

[11] : (2020-07-17) Opheffing Vlaamse Hoge Handhavingsraad voor Ruimte en Milieu (VHRM)

[12] : (2020-10-09) Opheffing Vlaamse Hoge Handhavingsraad voor Ruimte en Milieu (VHRM)

[13] : (2020-12-11) Opheffing Vlaamse Hoge Handhavingsraad voor Ruimte en Milieu (VHRM): wijzigingsdecreet

[14] : (2021-02-26) Wijzigingsdecreet opheffing Vlaamse Hoge Handhavingsraad voor Ruimte en Milieu (VHRM)

[15] : (2021-07-16) Oprichting Agentschap Justitie en Handhaving

[16] : (2021-09-03) Oprichting Agentschap Justitie en Handhaving

[17] : (2022-11-25) Kaderdecreet handhaving Vlaamse regelgeving

[18] : (2023-05-26) Kaderdecreet handhaving Vlaamse regelgeving

[19] : (2023-07-14) Kaderdecreet handhaving Vlaamse regelgeving

[20] : (2022-07-15) Kaderdecreet handhaving Vlaamse regelgeving

[21] : (2021-06-18) Plan Vlaamse Veerkracht: Vlaams bestuurlijk sanctieregister