Skip to main content
Regeerakkoord Sectie

1.2.2 Leerkrachten Het tekort aan leerkrachten is één van de grootste uitdagingen waar we deze legisla-tuur voor staan binnen onderwijs. Bij ongewijzigd beleid zullen we aan het einde van deze legislatuur geconfronteerd worden met een tekort tot 7000 leerkrachten. We werken gerichte maatregelen uit om dit nijpende lerarentekort weg te werken en om het beroep globaal terug aantrekkelijker te maken om ook de uitstroom tegen te gaan. Daartoe stellen we een Vlaamse onderwijs-ambassadeur aan die als gezicht van de onderwijssector de vele uitdagingen aangaat en mee oplossingen zoekt. Inzetten op werving van potentiële studenten, aantrekken van sterke profielen, waarbij we ook inzetten op zij-instromers voor die vakken waar de nood het hoogst is, creatief zoeken naar samenwerking met andere sectoren om specifieke profielen aan te trekken, outplacement richting onderwijs, bekend maken en stimuleren van LIO-banen (leraren in opleiding), … zullen al zeker acties zijn. We kiezen voor maximaal vertrouwen in leraren en directies en verminderen de planlast die zij momenteel nog steeds ervaren. De recent hervormde inspectie neemt bij haar doorlichting planlast mee en doet uitspraken over hoe de planlast naar beneden moet zodat elke inspecteur een planlastinspecteur wordt, waarbij er meer gekeken wordt naar het resultaat en niet naar nodeloze rapporteringsverplichtingen. In overleg met het team van de school, neemt men binnen de school maatregelen om de planlast te verlagen. We vragen ook een sterk engagement van de onderwijs-verstrekkers. Planlastvermindering is een gedeelde verantwoordelijkheid van over-heid, koepels, netten en directies (cf. Tarra). Ook door in te zetten op digitalisering, kan de planlast verder naar omlaag. Zo kunnen leerkrachten zich focussen op hun kern-taken. We gaan ervan uit dat leraren en directies zelf het best weten hoe ze dag in dag uit het best mogelijke onderwijs kunnen geven, uiteraard binnen het kader van de door de overheid vastgelegde eindtermen. We activeren het meldpunt voor planlast en irriterende regeldruk; Kafka in het onderwijs. Signalen van regeldruk en planlast die vanuit andere beleidsdomeinen of die niet van de overheid afkomstig zijn, worden aan de bevoegde instantie doorgegeven, waarbij de verantwoordelijken voor deze regeldruk de opdracht krijgen die te beperken. De hervorming van de inspectie volgen we van nabij op. Zoals voorzien in het decreet over de hervorming van de inspectie-diensten, beoordeelt de inspectie de werk-wijze van scholen ten aanzien van decretale bepalingen los van pedagogische assump-ties en binnen het referentietoetsingskader. We maken het lerarenberoep opnieuw aantrekkelijk door te focussen op de kernopdracht: lesgeven in de brede zin van het woord. Dat is wat leerkrachten willen doen en waar ze echt goed in zijn. Uit de resultaten van het tijdsbestedingsonder-zoek blijkt dat 30 tot 40 procent van de werktijd gaat naar administratie, organi-satie, beleidstaken en professioneel overleg. Leerkrachten hun voornaamste tijdsbeste-ding moet opnieuw lesgeven en instructie zijn. De data uit het tijdsbestedingsonder-zoek dienen als basis en uitgangspunt om maatregelen te nemen. We sluiten een pact met de stake-holders om de lerarenloopbaan weer aantrekkelijker te maken, de status van het lerarenambt te versterken en de uitstroom tegen te gaan. In het bijzonder hebben we aandacht voor de werving van leraren, de aanvangsbegeleiding, taakbelasting en werkzekerheid van startende leraren, de profess ionalisering in het algemeen en de opleiding van directies. We onderzoeken of we voor de lerarenopleiding een bindende toela-tingsproef kunnen maken en of we maatregelen kunnen nemen die sneller leiden tot een duurzame aanstelling. De evaluatieprocedure van leer-krachten en directies is doorgelicht. Op basis van de aanbevelingen van onder andere het Rekenhof wordt deze procedure herzien. Niet functio-nerende personeelsleden moeten we kunnen laten gaan. Personeelsleden die ambitieus onderwijs ondanks begelei-ding niet waar kunnen maken, worden geheroriënteerd naar een andere job. De lerarenplatforms in het secundair onderwijs worden uitge-breid bij positieve evaluatie en worden netoverschrijdend georganiseerd. De kwaliteit van de educatieve oplei-dingen zullen we sterk monitoren en waar nodig remediëren. Daartoe zal de NVAO zal deze legislatuur al deze educatieve oplei-dingen (opnieuw) beoordelen met het oog op de gerealiseerde kwaliteit, waarbij de ambitieuzere leerresultaten van de leraren-opleiding in rekening worden gebracht. We versterken de vakkennis en de vak-didactiek, kennis van het Nederlands, omgang met kinderen met gedrags- en leerproblemen, omgaan met hoogbegaafdheid, omgaan met diversiteit in de klas en het opstellen van valide proeven. Ook in de nascholing en begeleiding hebben we hier aandacht voor. Het aantrekken van nieuwe zij-instromers kan mee een antwoord bieden op het lerarentekort en het gebrek aan bepaalde vakleerkrachten. Hun ervaring elders op de arbeidsmarkt kan een meerwaarde zijn in de klas. Nuttige ervaring wordt vandaag enkel beperkt gehonoreerd voor praktijk-vakken in BSO en TSO. We voeren een actief beleid om de eventuele drempels versneld weg te werken. [We maken werk van een gefaseerde aanpak binnen de erkenning van de anciënniteit van nieuwe zij- instromers van knelpuntvakken. We voeren duaal lesgeven in: we stimuleren dat leraren/docenten tegelijkertijd les geven en in een bedrijf tewerkgesteld zijn, zodat een grotere interactie tussen onder-wijs en arbeidsmarkt mogelijk is. We voeren een actief beleid om de eventuele drempels daarbij versneld weg te werken. We breiden de mogelijkheid voor voor-drachtgevers voor bepaalde opleidingson-derdelen uit. Het lerarenkorps moet een betere weer-spiegeling van de maatschappij worden. We moeten er naar streven dat ons leraren-korps diverser is als geheel, zowel op vlak van geslacht als achtergrond. De onderwijsmiddelen moeten in alle onderwijsniveaus prioritair ingezet worden waarvoor ze bedoeld zijn én waar de leerlingen die ze genereren zich bevinden: dat is in de klas en in de school. We brengen duidelijk in beeld hoeveel mensen en middelen van de scholen naar de koepels, netten en inrichtende machten of andere externen vloeien (=nulmeting). We nemen terzake maatregelen. We zetten maximaal in op vereiste bekwaamheidsbewijzen per vak zodat leerkrachten de inhoud van hun vak zelf zeer goed beheersen. Om een stabielere loopbaan uit te bouwen, zal men voortaan dienstanciënniteit over vakken heen kunnen opbouwen, voor die vakken waar-voor men over een vereist bekwaamheidsbe-wijs beschikt. We maken echte uitwisselingsprojecten van leerkrachten en werknemers van onderne-mingen mogelijk. We bieden alle personeelsleden mogelijk-heden tot professionalisering aan. Leer-krachten in het basisonderwijs kunnen zich specialiseren in een bepaald leergebied. Ook de opleidingen van kinderverzorgers en de lerarenopleidingen zetten verder in op taalverwerving en taalrijkdom Nederlands. We maken werk van een degelijk antipest-beleid. De externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk actief in onderwijs, wordt gevraagd jaarlijks een inventarisatie te bezorgen aan de overheid met betrekking tot de deelaspecten van pesten van leerkrachten en onderwijspersoneel. We zorgen ervoor dat leerkrachten over de vaardigheden beschikken om met gevalideerde, gestandaardiseerde en genormeerde proeven de evolutie van hun leerlingen op te volgen. Leerkrachten levensbeschouwing zonder vereist bekwaamheidsbewijs zullen verplicht worden bijgeschoold, in samen-werking met de erkende instanties of de vereniging levensbeschouwelijke vakken.

Evaluatie van de uitvoering van het regeerakkoord: Focus op het lerarentekort

Het regeerakkoord benadrukte het belang van het aanpakken van het lerarentekort en het aantrekkelijker maken van het lerarenberoep. Doorheen de jaren zijn verschillende maatregelen genomen die deze doelstellingen moesten verwezenlijken. Hieronder volgt een overzicht van de genomen beslissingen en hun relatie tot het regeerakkoord.

  1. Maatregelen om het lerarenberoep aantrekkelijk te houden: Er zijn diverse voorontwerpen en decreten aangenomen [0][1][2][3][4][5][6][7]. Deze houden onder meer in dat school- en centrumbesturen kunnen zorgen voor vervangingen en het tijdelijk versoepelen van de mogelijkheid tot het inschakelen van een gastleraar of een leraar-in-opleiding.

  2. Herwaardering van het lerarenambt: Er zijn dringende maatregelen ingevoerd die onder andere het omzetten van lestijden naar punten voor aanwending in ambten van beleids- en ondersteunend personeel toelaten [8][9][10].

  3. Lerarenbonus: Personeelsleden die een lerarenopleiding volgen behouden hun salaris en krijgen een wekelijkse vermindering van hun opdracht [11][12][13].

  4. Tijdelijke projecten zijn goedgekeurd om maatregelen uit te proberen die het lerarentekort terugdringen en het beroep van leraar herwaarderen [14][15][16][17].

  5. Financiële ondersteuning voor (kandidaat-)gastleraren: Er is een oproep goedgekeurd voor financiële ondersteuning om gastleraren aan te trekken en te begeleiden [18].

  6. Waterdichte selectie van tijdelijke projecten: Een besluit hierover legt de doelstellingen voor deze projecten vast en bepaalt hoe projectvoorstellen worden beoordeeld en geselecteerd [17][19].

  7. Digitale tool voor rapportage: Scholen kunnen efficiënt rapporteren over de aanwending van gekleurde middelen dankzij een te ontwikkelen digitale tool [20].

  8. Erkenning van anciënniteit van zij-instromers: Een verandering in de regelgeving zorgt ervoor dat de ervaring in de privésector ruimer in aanmerking wordt genomen [21][22][23][24].

  9. Automatisering bewijslast 'leerling met een zorgthuis': Gegevensdeling tussen overheidsdiensten verlaagt de planlast voor scholen [25].

  10. Maatregelen in het kader van de herwaardering van de leraar: Verlof voor directeur [26], meelooptraject voor directeuren [27], en uitgebreide maatregelen rond onder anderen ICT-middelen, CLB-versterking en verhoging aantal uur kinderverzorging [28][20][29][30] zijn goedgekeurd.

  11. Leerpuntstichting: Om de onderwijskwaliteit te realiseren en te verbeteren, is er een subsidie toegekend voor de oprichting van Leerpunt [31].

  12. Personeelsbesparing en relancemaatregelen: Er zijn subsidies toegekend, bijvoorbeeld voor pedagogische begeleiding [32] en voor projecten in het kader van het plan 'Van kwetsbaar naar weerbaar' [28][20][30].

  13. Flexibilisering van arbeidskrachten: De regering heeft een nota aan het Overlegcomité voorgelegd om flexijobs in het onderwijs mogelijk te maken [33].

De regering heeft diverse maatregelen genomen die aansluiten bij de doelstellingen uit het regeerakkoord. De focus lag vooral op het aantrekken van zij-instromers, het verlagen van werklast, het stimuleren van de kennisontwikkeling en uitwisseling binnen het onderwijs, en het moderniseren van rapportage en administratie. Er lijkt sprake van substantiële inspanningen om de beloften uit het regeerakkoord waar te maken.

Details

Referenties [0] : (2023-05-12) Voorontwerp van decreet tot uitvoering van maatregelen om het lerarenambt aantrekkelijk te houden en het lerarentekort te counteren

[1] : (2023-03-10) Voorontwerp van decreet tot uitvoering van maatregelen over het lerarenambt

[2] : (2023-09-15) Uitvoeringsbesluit decreet maatregelen om het lerarenambt aantrekkelijk te houden en het lerarentekort te counteren

[3] : (2022-03-11) Decreet uitvoering dringende maatregelen herwaardering lerarenambt basis- en secundair onderwijs

[4] : (2023-07-14) Uitvoeringsbesluit decreet maatregelen om het lerarenambt aantrekkelijk te houden en het lerarentekort te counteren

[5] : (2022-01-28) Herwaardering lerarenambt basis- en secundair onderwijs

[6] : (2022-09-09) Uitvoering dringende maatregelen herwaardering lerarenambt basis- en secundair onderwijs

[7] : (2022-01-14) Decreet uitvoering dringende maatregelen herwaardering lerarenambt

[8] : (2022-03-11) Uitvoering dringende maatregelen herwaardering lerarenambt basis- en secundair onderwijs

[9] : (2022-05-13) Decreet uitvoering dringende maatregelen herwaardering lerarenambt basis- en secundair onderwijs

[10] : (2022-07-08) Decreet uitvoering dringende maatregelen herwaardering lerarenambt basis- en secundair onderwijs

[11] : (2022-06-24) Lerarenbonus

[12] : (2022-09-09) Maatregel in het kader van de conceptnota 'Herwaardering van de leraar'

[13] : (2022-07-15) Maatregel in het kader van de conceptnota 'Herwaardering van de leraar'

[14] : (2022-12-23) Tijdelijke projecten in het basis- en secundair onderwijs in het kader van de herwaardering van het lerarenambt

[15] : (2023-02-10) Tijdelijke projecten in het basis- en secundair onderwijs in het kader van de herwaardering van het lerarenambt

[16] : (2023-03-24) Tijdelijke projecten in het basis- en secundair onderwijs in het kader van de herwaardering van het lerarenambt

[17] : (2022-07-15) Selectie tijdelijke projecten in het basis- en secundair onderwijs rond herwaardering van het lerarenambt

[18] : (2023-12-15) Oproep voor financiële ondersteuning voor toeleiden en begeleiden van (kandidaat-)gastleraren naar/in het basis- of secundair onderwijs

[19] : (2022-04-22) Selectie tijdelijke projecten herwaardering van het lerarenambt

[20] : (2021-07-16) Plan Vlaamse Veerkracht: Toekenning extra ICT-middelen en verhoging aantal uur kinderverzorging

[21] : (2020-09-04) Zij-instromers: wijziging regelgeving geldelijke en sociale anciënniteit van sommige onderwijspersoneelsleden

[22] : (2020-07-10) Zij-instromers: wijziging regelgeving geldelijke en sociale anciënniteit van sommige onderwijspersoneelsleden

[23] : (2020-06-26) Bekwaamheidsbewijzen en salarisschalen secundair onderwijs en leermeesters godsdienst en godsdienstleraars

[24] : (2023-10-27) Zijinstroom onderwijs: wijziging koninklijk besluit met bezoldigingsregel onderwijspersoneel

[25] : (2022-12-02) Automatisering bewijslast 'leerling met een zorgthuis'

[26] : (2020-12-11) Wijziging diverse besluiten onderwijspersoneel naar aanleiding van Europese Richtlijn rond erkenning beroepskwalificaties

[27] : (2022-03-18) Meelooptraject directeurs in het basisonderwijs, deeltijds kunstonderwijs, secundair onderwijs, volwassenenonderwijs en de centra voor leerlingenbegeleiding: wijzigingsbesluit

[28] : (2021-11-12) Toekenning lestijden, lesuren en uren op basis van het ondersteuningsmodel en extra werkingsbudget voor de professionalisering van ondersteuners voor het schooljaar 2021-2022 en het eerste trimester van het schooljaar 2022-2023

[29] : (2021-09-17) Plan Vlaamse Veerkracht: Toekenning extra ICT-middelen en verhoging aantal uur kinderverzorging

[30] : (2021-11-12) Plan Vlaamse Veerkracht: Toekenning extra ICT-middelen en verhoging aantal uur kinderverzorging

[31] : (2022-12-16) Plan Vlaamse Veerkracht: opstartsubsidie stichting Leerpunt ter versterking van leraren in hun didactisch handelen

[32] : (2022-09-23) Plan Vlaamse Veerkracht: subsidies pedagogische begeleidingsdiensten voor Edusprong-actie 'Gemeenschappelijk vrijstellingenkader voor (aanvullende) algemene vorming'

[33] : (2023-05-12) Nota aan het Overlegcomité: 'Toepassing federale maatregelen rond personeelsschaarste in zorgsector van toepassing maken in onderwijs'