Evaluatie van de Naleving van het Regeerakkoord op Gebied van Onroerend Erfgoed

Regeerakkoord Sectie

7.1 Uitdagingen en visie Historische gebouwen, sites en landschappen zijn herkenbare bakens in een veranderende omge-ving, ze laten zien waar we vandaan komen, wie we zijn en welke ontwikkeling we doormaken. Het is daarom van belang om zorg te dragen voor deze sites en ze op een goede manier door te geven aan toekomstige generaties. Ze blijven het verhaal vertellen van een dorp, een stad, een natie. Erfgoed is van belang voor de toekomst van Vlaanderen, voor het debat over identiteit en voor de zoektocht naar wat ons allen bindt. De volgende jaren staan er belangrijke restauratie-projecten op de agenda. Deze projecten moeten samen met nog veel ander erfgoed dat bestaat en herleeft, vlaggenschepen worden van de Onroerend Erfgoedzorg. Vlaanderen heeft ook een rijke maritieme geschiedenis. Van belangrijke speler in het zeer uitgebreide internationale handelsnetwerk uit de Middeleeuwen tot de scheepsbouwwerven uit de 19de eeuw en de actuele havens van Antwerpen, Gent en Brugge. Voor dit ‘varend erfgoed’ beschikken we al enkele jaren over een degelijk kader dat inventariseren, beschermen en subsidi-eren regelt en enkele ‘flankerende instrumenten’. Inzake archeologie waren de afgelopen jaren belangrijk voor de implementatie van de nieuwe archeologische regelgeving. De financiering en betaalbaarheid van archeologische trajecten, de doorlooptijd ervan en de wetenschappelijke meerwaarde en ontsluiting blijven permanente aandachtspunten. We zetten ons verder in voor de erkenning als Werelderfgoed van sites in Vlaanderen die van Uitzonderlijke Universele Waarde zijn.

Samenvatting De Vlaamse regering heeft zich in haar regeerakkoord geëngageerd tot de zorg en restauratie van onroerend erfgoed en de ondersteuning van cultureel erfgoed. Op basis van de beslissingen kan gesteld worden dat zij over het algemeen trouw is gebleven aan haar plannen, voornamelijk door aanzienlijke investeringen in dit domein en door het creëren van verschillende strategische visies en plannen om het erfgoed te beschermen en te promoten.

Gerealiseerde Toezeggingen

1. Investeringen in Onroerend Erfgoed: De regering heeft, in uitvoering van het relanceplan 'Vlaamse Veerkracht', substantiële middelen gereserveerd voor investeringen in onroerend erfgoed, waarbij diverse projecten zijn goedgekeurd, variërend van de herbestemming van historische sites tot de restauratie van erfgoed [0][1][2][3][4][5].

2. Strategische Visienota's en Plannen: Er zijn verschillende visienota's en plannen opgesteld om het cultureel en onroerend erfgoed te ondersteunen, zoals de 'Strategische Visienota Cultureel Erfgoed' [6], de 'Visienota Lokaal Onroerenderfgoedbeleid' [7], en meervoudige herstructurerings- en restauratieplannen voor specifieke locaties [8][9][10][11][12][13][14][15][16][17][18][19][20].

3. Aanpassing en Uitbreiding Financiële Ondersteuning: De drempel voor erfgoedpremies volgens de standaardprocedure is verhoogd en er zijn nieuwe subsidiemaatregelen geïntroduceerd, zoals voor algemene landschapszorg en voor energetische renovaties [21][22][23][24][25][26][27][28][29][30][31][32][33][34][35][36][37][38][39][40][41][42][43][44].

4. Erfgoednetwerken en Wetgevende Initiatieven: Met de definitieve goedkeuring van het ontwerpdecreet over Vlaamse Erfgoednetwerken en gerelateerde besluiten zorgt de regering voor de juridische basis voor het samenwerken met organisaties voor erfgoedbeheer en -ontsluiting [45][46][47][48].

5. Digitalisering en Toegankelijkheid van Erfgoedinformatie: Projecten zoals de ontwikkeling van het Vlaams Vastgoed Informatie Platform dragen bij aan de digitale beschikbaarheid van vastgoedinformatie [49][16].

6. Lokaal Erfgoedbeleid: De regering heeft maatregelen genomen om lokale besturen meer verantwoordelijkheid te geven in het onroerend-erfgoedbeleid en ze te ondersteunen met structurele subsidies [50][51][52][53][54][55].

Afwijkende Besluiten

Enkele besluiten wijken af van de initiële toezeggingen door de veranderde omstandigheden of nieuwe inzichten, zoals aanpassingen in de aanvraagprocedures voor erfgoedpremies en het verhogen van projectsubsidiedrempels. Niettemin dragen ook deze bij aan de efficiëntie en haalbaarheid van de erfgoedzorg [15][56].

Conclusie

De Vlaamse regering lijkt haar beloften uit het regeerakkoord grotendeels na te komen. Ze heeft belangrijke stappen gezet in de financiering en strategische planning voor de zorg en bescherming van het Vlaamse erfgoed. Door investeringen en wetgevende acties draagt ze bij aan de instandhouding en verrijking van de culturele en historische landschappen in Vlaanderen.

Details

Referenties

[0] : (2022-10-28) Plan Vlaamse Veerkracht: investeringen onroerend erfgoed

[1] : (2021-04-02) Plan Vlaamse Veerkracht: besteding toegewezen middelen beleidsveld Onroerend Erfgoed

[2] : (2022-02-25) Plan Vlaamse Veerkracht: Besteding middelen beleidsveld Onroerend Erfgoed

[3] : (2021-12-03) Plan Vlaamse Veerkracht: besteding middelen beleidsveld Onroerend Erfgoed

[4] : (2021-05-21) Plan Vlaamse Veerkracht: dossier 99

[5] : (2021-07-02) Plan Vlaamse Veerkracht: Oproepen erfgoedpremie 2021

[6] : (2021-03-31) Strategische Visienota Cultureel Erfgoed

[7] : (2021-02-26) Visienota 'lokaal onroerenderfgoedbeleid'

[8] : (2020-10-16) Herstructurering en restauratie van de vroegere mijnsite van Beringen: 4de addendum bij protocolovereenkomst

[9] : (2022-12-09) Plan Vlaamse Veerkracht: subsidie opmaak onroerenderfgoedrichtplan polders Linkerschelde-oever

[10] : (2021-12-17) Vasstelling landinrichtingsplan ‘Onthaal en Beleving - fase 1’

[11] : (2022-12-16) Plan Vlaamse Veerkracht: subsidie Herita vzw voor restauratie Hof ter Walle in Beveren

[12] : (2022-12-02) Plan Vlaamse Veerkracht: Subsidie voor restauratiewerken aan de voormalige materniteit op de Bijlokehospitaalsite in Gent

[13] : (2022-01-14) Plan Vlaamse Veerkracht: Investeringssubsidies grote culturele infrastructuur (projectoproep 2021)

[14] : (2022-03-25) Stand van zaken afbouw wachtlijst restauratie- en erfgoedpremies en bijsturing premiestelsel onroerend erfgoed

[15] : (2022-10-28) Plan Vlaamse Veerkracht: Vlaggenschipprojecten ter versterking van het watersysteem van de kustduinen

[16] : (2021-03-19) Plan Vlaamse Veerkracht: ontwikkeling, uitrol en beheer en exploitatie van het Vlaams Vastgoed Informatie Platform

[17] : (2022-05-13) Uitvoeringsbesluit Cultuurerfgoeddecreet

[18] : (2021-07-16) Selectie en goedkeuring UNESCO projectvoorstellen voor financiering via het Vlaams UNESCO-Trustfonds Wetenschappen (‘FUST’ 2019-2023)

[19] : (2022-10-14) Erfbelasting betalen met cultuurgoederen: wijzigingsdecreet

[20] : (2023-10-13) Erkenning landschapsparken Grenzeloos Bocageland, Hart van Haspengouw, Maasvallei, Vlaamse Ardennen en Zwinstreek

[21] : (2022-09-02) Aanpak besteding middelen Vlaams Klimaatfonds voor de maatregel ‘Erfgoed: educatie en sensibilisatie met het oog op energiezuinig erfgoed’

[22] : (2023-10-20) Aanpak besteding middelen Vlaams Klimaatfonds (VKF) voor de maatregel ‘Erfgoed: educatie en sensibilisatie met het oog op energiezuinig erfgoed’

[23] : (2022-12-02) Plan Vlaamse Veerkracht: Subsidie restauratie kasteeldomein Heers

[24] : (2022-12-16) Plan Vlaamse Veerkracht: 1,46 miljoen euro subsidie voor restauratie van het Hooghuis in Doel

[25] : (2022-07-15) Plan Vlaamse Veerkracht: hefboomrelanceprojecten 'onthaalpaviljoen De Notelaer' en 'Mechelen, hoogtepunten van de Bourgondische renaissance'

[26] : (2022-11-18) Plan Vlaamse Veerkracht: Ondersteunen 'Vlaamse Meesters in situ'

[27] : (2021-07-09) Cultureel-erfgoeddecreet: ondersteuning van cultureel-erfgoedwerking

[28] : (2023-10-06) Wijziging Onroerenderfgoedbesluit: aanbrenging herkenningsteken, Onroerenderfgoedprijs en her- en nevenbestemming parochiekerken

[29] : (2022-12-16) Flanders Special Venues: subsidie pilootproject herbestemming Rubenskasteel in Zemst

[30] : (2020-10-16) Financiering infrastructuurproject Bourlaschouwburg Antwerpen

[31] : (2021-07-09) Plan Vlaamse Veerkracht: Investeringssubsidies 10 projectvoorstellen culturele topinfrastructuur en cultuurinfrastructuur van bovenlokaal belang

[32] : (2023-04-21) Doorstart bouwproject Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen (M HKA)

[33] : (2022-12-09) Plan Vlaamse Veerkracht: investeringssubsidies voor culturele topinfrastructuur en cultuurinfrastructuur van bovenlokaal belang

[34] : (2022-11-25) Plan Vlaamse Veerkracht: Subsidie aan Brugge Foundation voor financiering werkzaamheden (herbestemming) Sint-Godelieveabdij

[35] : (2020-11-13) Medefinanciering infrastructuurproject Kunst- en Museumsite Musea Brugge

[36] : (2021-03-12) Erkenning van deel van de stad Lier als toeristisch centrum

[37] : (2020-10-09) Cultureel-erfgoedconvenants 2021-2026: toekenning werkingssubsidies

[38] : (2021-12-17) Aanduiding van collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties als cultureel-erfgoedinstelling: voorselectie

[39] : (2023-06-30) Erfbelasting betalen met cultuurgoederen: wijziging uitvoeringsbesluit decreet bescherming roerend cultureel erfgoed van uitzonderlijk belang

[40] : (2022-07-08) Uitvoeringsbesluit Cultuurerfgoeddecreet

[41] : (2021-07-16) Project restauratie en versterkte uitstraling Tervuren wereldpark

[42] : (2022-12-09) Plan Vlaamse Veerkracht: subsidie Herita vzw voor haar rol als National Trust van Vlaanderen

[43] : (2023-09-29) Erfgoedronde 2024-2028: werkingssubsidies cultureel-erfgoedorganisaties

[44] : (2021-12-17) Westtoer: 2,5 miljoen euro subsidie project ‘Landschap als getuige’

[45] : (2023-05-12) Voorontwerp van decreet over Vlaamse erfgoednetwerken

[46] : (2023-09-08) Ontwerpdecreet over Vlaamse erfgoednetwerken

[47] : (2023-11-23) Bekrachtiging en afkondiging decreet over Vlaamse erfgoednetwerken

[48] : (2023-09-08) Uitvoeringsbesluit decreet Vlaamse erfgoednetwerken

[49] : (2021-07-09) Plan Vlaamse Veerkracht: Operationalisering integratie erfgoeddatabanken

[50] : (2022-01-28) Wijziging Onroerend-erfgoeddecreet: uitvoering visienota lokaal onroerend erfgoedbeleid (en toekenning gewestelijke beboetingsbevoegdheid)

[51] : (2021-11-19) Wijziging Onroerend-erfgoeddecreet: uitvoering visienota lokaal onroerend erfgoedbeleid (en toekenning gewestelijke beboetingsbevoegdheid)

[52] : (2022-05-20) Actualisering beleidsvisie betreffende ‘Het Vlaamse beleid voor het borgen van immaterieel erfgoed’

[53] : (2022-06-03) Wijziging Onroerenderfgoedbesluit

[54] : (2022-02-25) Plan Vlaamse Veerkracht: Kasteeldomein van Heers (akte tot vestiging van een erfpachtrecht en akte overeenkomst uitvoeren herstelmaatregelen)

[55] : (2022-12-02) Plan Vlaamse Veerkracht: Subsidie restauratiewerken Droogdokkensite Antwerpen

[56] : (2020-12-11) Wijziging aanvraagprocedures voor erfgoedpremies en meerjarenpremieovereenkomsten