Evaluatie van de naleving van beloften uit het regeerakkoord door de regering voor personen met een handicap

Regeerakkoord Sectie

1.2.1.4 Personen met een handicap We maakten de omschakeling van een aanbodgestuurde naar een vraaggestuurde werking. De invoering van persoonsvolgende financiering (PVF) heeft het mogelijk gemaakt dat personen met een handicap nu vrij kunnen beslissen over de inzet van hun persoonlijk budget voor de organisatie van hun zorg en ondersteuning. Deze invoering bracht enkele kinderziekten mee. We evalu-eren deze regeerperiode het systeem van PVF en sturen bij om het systeem te verbeteren. Dit doen we snel en efficiënt, zonder extra last voor de rechthebbenden. Zoals voorzien in het Besluit van de Regering voeren we deze regeerperiode PVF specifiek voor minderjarigen in vanaf 2020. We brengen de financieringsstromen die het VAPH verstrekt in kaart en maken een beleidsprioriteit van zorg en ondersteuning op maat. Daarbij optimaliseren we de werking van het VAPH zelf. Het VAPH wordt een onderdeel van het intern verzelfstan-digde agentschap rond Zorg, inclusief de Vlaamse sociale bescherming. We maken deze regeerperiode dan ook budgettaire ruimte vrij om het aantal wachtdossiers aan te pakken en dringen de wachtlijsten zo snel mogelijk terug, waarbij we de versnippering van middelen vermijden en alle mensen met een handicap zo snel mogelijk een op maat gesneden persoons-volgend budget toekennen. We sturen het systeem van automatische toekenning van budgetten bij. In de eerste fase moeten de personen met zorgvragen uit prioriteiten-groep 1 het voorspelbare perspectief krijgen dat hun aanvraag uiterlijk binnen een bepaalde termijn na registratie een budget tot gevolg heeft. Bovendien worden de zorgvragen binnen prioriteitengroep 3 geëvalueerd, zodat een beter beeld kan gevormd worden van de effectieve zorg-noden binnen deze groep. Overal in Vlaanderen moeten mensen met een gelijke zorgzwaarte ook een gelijke ondersteuning krijgen. Daarom werken voorzieningen verschillen in kostprijs en efficiëntie weg en stemmen we dit verder af met het beleidsdomein Onderwijs zodat dubbele financiering niet mogelijk is. We vereenvoudigen de aanvraag- en toeleidingsprocedure van het persoons-volgend financieringssysteem en elimineren overbodige systeemkosten. De vrijgekomen middelen gaan naar extra persoonsvolgende budgetten. Het proces van ondersteunings-vraag - ondersteuningsplan - ondersteuning wordt één keten. Ondersteuningsplannen moeten vlot kunnen bijgestuurd worden in functie van gewijzigde noden. Daarbij versterken we de diensten ondersteunings-plan als enige neutrale kernactoren die gefinancierd worden om de nodige begelei-ding te voorzien, waarbij subsidiariteit centraal staat. Voor de besteding van het PVB willen we een gebruiksvriendelijke regeling die minder administratie met zich meebrengt. We laten de bestedingsmogelijkheden ongewijzigd. De zorg en ondersteuning van vergunde aanbieders moet op een transpa-rante wijze worden toegelicht aan de budgethouders. De budgethouder heeft ook recht op een transparante weergave van de kosten die een vergunde zorgaanbieder aanrekent voor zorg- en ondersteunings-functies die met een PVB worden vergoed, en dit uitgedrukt in punten en euro’s. We bestuderen de haalbaarheid van de invoering van BelRAI als inschalingsinstru-ment voor personen met een handicap. Dit moet het ook mogelijk maken om snel te schakelen binnen bv. gezinszorg of woon-zorg. Personen met een handicap moeten net als iedereen de eigen keuze en regie kunnen behouden voor het invullen van de ondersteuningsvraag. We laten ook ruimte voor sociaal onderne-merschap door het ondersteunen van kleinschalige privé-initiatieven voor personen met een handicap, zoals bijvoorbeeld initia-tieven met inwonende zorgondernemers. We werken met een regelluw (kwaliteits)kader waarin het sociaal ondernemerschap ten volle kan spelen en we bekijken verdere mogelijkheden inzake collectieve ondersteu-ning binnen de cash-besteding en versoe-pelen daar waar mogelijk. Infrastructurele ondersteuning voor dergelijke initiatieven faciliteren we op gelijkwaardige basis als die aan vergunde zorgaanbieders. Ook voor de vergunde voorzieningen die kiezen voor kleinschalige leefgroepen en vormen van genormaliseerd wonen maken we een aangepast kwaliteitskader. De voorwaarde dat ouders en familie voor minstens de helft deel moeten uitmaken van het beheer van deze initiatieven laten we vallen waarbij we zoeken naar formules om natuurlijke steun-figuren, zoals buren, verwanten en vrienden in deze initiatieven te betrekken. We voeren een zorgstrategische analyse uit. Het moet in de toekomst mogelijk worden om meer beleidsmatig te anticiperen op basis van gegevensstromen. Zo weten we bijvoorbeeld hoeveel leerlingen met een handicap in buitengewoon en gewoon onderwijs uitstromen. Deze data gebruiken we om proactief noden in te schatten. Het effect van de overgang van minderjarigheid naar meerderjarigheid op de toegang tot handicapspecifieke ondersteuning krijgt hierdoor de vereiste aandacht en laat een aangepast proactief beleid toe. We voorzien ook in extra investering voor het recht-streeks toegankelijk hulpaanbod voor mensen met een handicap.

Inleiding

Deze samenvatting geeft een overzicht van hoe de regering de beloften uit het regeerakkoord heeft nagekomen met betrekking tot personen met een handicap. Het richt zich op de invoering van persoonsvolgende financiering (PVF), de verbetering van de systemen ter ondersteuning van deze personen en de vermindering van de wachtlijsten.

Beloften uit het regeerakkoord en overeenkomende regeringsbesluiten

• De uitvoering van de PVF specifiek voor minderjarigen die in 2020 zou starten, is uitgesteld naar 2021. De stakeholders vragen meer tijd om het concept grondig uit te werken [0].
• Er zijn wijzigingen aangebracht in de bestaande regelgeving over PVF voor meerderjarige personen met een handicap om middelen efficiënter in te zetten en processen te optimaliseren [1].
• Het relanceplan 'Vlaamse Veerkracht' heeft geleid tot een versnelde inzet van extra middelen vanaf 2021 met als doel de wachtlijsten te verkorten [2].
• De persoonsvolgende budgetten voor 2022 zijn eenmalig verhoogd om de gestegen kosten door hoge inflatie op te vangen [3].
• De bestedingsmogelijkheden van het persoonlijke-assistentiebudget (PAB) voor minderjarigen zijn verruimd, wat meer vrijheid geeft voor de inkoop van zorg en ondersteuning [4][5].
• Verbeteringen zijn aangebracht in de subsidieregeling voor bijstandsorganisaties die PVB- en PAB-budgethouders helpen bij het beheer van hun budgetten [6][7].
• Verschillende besluiten zijn aangepast om middelen voor zorg en ondersteuning efficiënter in te zetten en de ervaring van gebruikers te verbeteren [8][9][10].
• Invoering van de mogelijkheid voor PAB-budgethouders om een eindejaarspremie voor hun assistenten en begeleiders mogelijk te maken [11][12].
• Budgetcategorie 16 is ingevoerd voor personen met een beperkte levensverwachting door sommige aandoeningen, waardoor zij onmiddellijk een budget krijgen [13].
• Voor het transparanter maken van de kosten door vergunde zorgaanbieders zijn aanpassingen doorgevoerd [14][15].
• De subsidieregeling voor vergunde bijstandsorganisaties is gewijzigd, waardoor startende budgethouders gratis bijstand krijgen in het eerste jaar van de toekenning van het budget [16].
• Een experiment is goedgekeurd voor het gedeeltelijk ter beschikking stellen van budgetten aan personen in prioriteitengroep twee [17][18].
• Personeelsuitbreiding bij het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) is goedgekeurd voor een betere dossierbehandeling [19].

Conclusie

De regering heeft meerdere stappen gemaakt naar het honoreren van de beloften, vooral in de verbetering van de effectiviteit en efficiëntie van de ondersteunende systemen voor personen met een handicap. De overgang naar een vraaggestuurde PVF is verbeterd met nieuwe systemen en verhoogde middelen om de wachtlijsten te verkorten. Daarnaast is een grotere flexibiliteit en duidelijkheid gecreëerd voor PAB- en PVB-budgethouders, en is geïnvesteerd in kwaliteitsverbetering van de bijstandsorganisaties. Het proces is echter geleidelijk en vereist voortdurende inspanningen om volledig te worden gerealiseerd.

Details

Referenties

[0] : (2020-07-17) Bouwstenen persoonsvolgende financiering (PVF) minderjarigen met een handicap: wijzigingsbesluit

[1] : (2020-01-24) Ondersteuning personen met een handicap: aanpassing besluiten

[2] : (2021-07-16) Plan Vlaamse Veerkracht: Uitrol uitbreidingsbeleid 2021 voor personen met een handicap met ondersteuningsnoden

[3] : (2022-11-25) Eénmalige verhoging persoonlijke-assitentiebudgetten en persoonsvolgende budgetten voor personen met een handicap

[4] : (2022-05-06) Bestedingsmogelijkheden persoonlijke-assistentiebudget (PAB) minderjarige personen met een handicap

[5] : (2022-06-24) Bestedingsmogelijkheden persoonlijke-assistentiebudget (PAB) minderjarige personen met een handicap: wijzigingsbesluit

[6] : (2021-07-09) Subsidieregeling voor vergunde bijstandsorganisaties PVB en PAB: wijzigingsbesluit

[7] : (2021-04-23) Subsidieregeling voor vergunde bijstandsorganisaties PVB en PAB: wijzigingsbesluit

[8] : (2020-02-21) Ondersteuning van personen met een handicap: optimalisaties

[9] : (2020-04-24) Ondersteuning van personen met een handicap: optimalisaties

[10] : (2020-12-23) Wijziging aantal besluiten over de ondersteuning van personen met een handicap: optimalisering en verduidelijking

[11] : (2020-11-20) Persoonlijke-assistentiebudget (PAB): uitvoering 5e Vlaams Intersectoraal Akkoord en dossierbehandeling

[12] : (2020-09-18) Persoonlijke-assistentiebudget (PAB): uitvoering 5de Vlaams Intersectoraal Akkoord en dossierbehandeling

[13] : (2023-12-22) Uitbreiding spoedprocedure aanvraag persoonsvolgend budget

[14] : (2023-12-15) Besluit besteding persoonsvolgend budget: wegwerken onduidelijkheden en inconsistenties

[15] : (2020-12-11) Eindejaarspremie voor PAB- en PVB-assistenten en begeleiders

[16] : (2022-01-14) Wijzigingsbesluit bemiddeling in het kader van persoonsvolgende financiering voor meerderjarige personen met een handicap en subsidiëring consulentenwerking

[17] : (2022-09-16) Experiment voor de gedeeltelijke terbeschikkingstelling van budgetten voor niet-rechtstreeks toegankelijke zorg en ondersteuning aan personen met een handicap in prioriteitengroep twee

[18] : (2022-07-15) Experiment voor de gedeeltelijke terbeschikkingstelling van budgetten voor niet-rechtstreeks toegankelijke zorg en ondersteuning aan personen met een handicap in prioriteitengroep twee

[19] : (2023-12-22) Personeelsuitbreiding met 12 koppen bij het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) in kader van kwaliteitsvolle dossierbehandeling